ακρόπρωρο

ακρόπρωρο
Προτομή ανθρώπου, ζώου ή άλλη γλυπτή παράσταση που τοποθετούσαν από την αρχαιότητα στην πλώρη του ξύλινου πλοίου κάτω από τον πρόβολο ιστό. Χρησίμευε για τη στήριξη του προβόλου αλλά κυρίως για τον στολισμό και ως έμβλημα του πλοίου. Στους νεότερους χρόνους, λεγόταν ακόμα φιγούρα, επίσημον, αντιπρόσωπον και ξόανο αν επρόκειτο για προτομή αρχαίου θεού. Η διακόσμηση της πλώρης με α. ήταν συνηθισμένη από τα αρχαιότατα χρόνια, όπως συμπεραίνουμε από την εικόνα ενός αιγυπτιακού πλοίου πάνω σε ένα αγγείο που χρονολογείται από το 5000 π.Χ., από τις πρώτες εικόνες των κρητομινωικών πλοίων που βρέθηκαν στη Σύρο (χρονολογούνται γύρω στο 2000 π.Χ.), τις τοιχογραφίες της Θήρας (1600 π.Χ.), τις τοιχογραφίες των αιγυπτιακών ναών Ντέιρ ελ Μπαχρί και ΜεντινένΧαμπού κ.ά. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι τα α. των Σαμίων παρίσταναν το κεφάλι κάπρου και ότι τα φοινικικά πλοία είχαν πλώρες στολισμένες με πάταικους, δηλαδή ομοιώματα τερατόμορφων νάνων. Οι τρομακτικές μορφές στα α. των πολεμικών πλοίων της αρχαιότητας χρησιμοποιούνταν για να τρομάζουν τα εχθρικά πληρώματα και να αποδυναμώνεται το ηθικό τους. Τα διακοσμητικά της πλώρης των εχθρικών πλοίων τα έπαιρναν οι νικητές για τρόπαια. Περίτεχνες υπήρξαν οι διακοσμήσεις της πλώρης κατά τον 16ο αι. Κατά την Ελληνική Επανάσταση τα α. των πλοίων ήταν προτομές θεών (ξόανα) ή μεγάλων αντρών της αρχαιότητας και τα πλοία έπαιρναν την ονομασία τους από τα πρόσωπα αυτά. Σήμερα τα α. έχουν ουσιαστικά εξαφανιστεί και χρησιμοποιούνται μόνο στις θαλαμηγούς. Αρκετά α., εξαίρετα –και σπάνια– δείγματα της ναυτικής ξυλογλυπτικής, βρίσκονται στο Ναυτικό Μουσείο του Πειραιά. Το ωραίο ακρόπρωρο του πολεμικού πλοίου του Τσαμαδού (Εθνικό Ιστορικό Μουσείο). Το ακρόπρωρο των «Σπετσών», πλοίου της Μπουμπουλίνας. Το ακρόπρωρο από το πολεμικό πλοίο «Άρης» του Ανδρέα Μιαούλη.
* * *
το (Α ἀκρόπρωρον) το άκρο τής πλώρης πλοίου.
[ΕΤΥΜΟΛ. < ἀκρο- (Ι) + πρῷρα (πρώρα)].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Нужно решить контрольную?

Look at other dictionaries:

  • ακρόπρωρο — το γλυπτή διακοσμητική παράσταση στην πλώρη του πλοίου, φιγούρα: Τα πιο συνηθισμένα ακρόπρωρα ήταν οι γοργόνες …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • Μουσείο Ύδρας — Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Ύδρας στεγάζεται από το 1996 σε ένα νεόδμητο και απόλυτα εναρμονισμένο με το περιβάλλον κτίριο, το οποίο χτίστηκε στη θέση ενός παλιότερου, που στέγαζε μέχρι το 1972 μαζί με το μουσείο και το ιστορικό αρχείο του …   Dictionary of Greek

  • ακροφίγουρο — το το ακροστόλιο*, το ακρόπρωρο*. [ΕΤΥΜΟΛ. < ακρο (Ι) + φιγούρι] …   Dictionary of Greek

  • ακρωτήριο — Τμήμα ακτής που εισχωρεί μέσα στη θάλασσα, σε λίμνη ή σε ποτάμι. Αποτελείται από παλαιά πετρώματα ή από πρόσφατες προσχώσεις. Τα α. που έχουν γίνει από προσχώσεις έχουν χαμηλό ύψος. (Αρχιτ.) Διακοσμητικό αρχιτεκτονικό στοιχείο που τοποθετούσαν οι …   Dictionary of Greek

  • γοργόνα — I Μυθολογικό πρόσωπο. Αναφέρεται και με το όνομα Γοργώ. Στην ελληνική μυθολογία, η Γοργώ είναι το φοβερό, δαιμονικό τέρας, η κόρη της Γαίας. Στην παλαιότερη εκδοχή του μύθου αναφέρεται ότι κατά τη Γιγαντομαχία, η Γαία, για να βοηθήσει τους γιους… …   Dictionary of Greek

  • θωρακείον — θωρακεῑον, τὸ (Α) [θώραξ] 1. (για περίφρακτο χώρο) αμυντικό τείχος, προπέτασμα, θώρακας, θωράκιο 2. (για επιφάνεια τοίχου) τμήμα που φθάνει στο ύψος τού στήθους 3. (για τριήρη) κουπαστή 4. ακρόπρωρο, διακοσμητικό σύμβολο ή μορφή στην πλώρη τών… …   Dictionary of Greek

  • Μέξης — Επώνυμο οικογένειας αγωνιστών της Επανάστασης με καταγωγή από την Ήπειρο. Κυριότερα μέλη τα υπήρξαν οι: 1. Θεόδωρος (19ος αι.). Ήταν ο πρωτότοκος γιος του Χατζηγιάννη (βλ. 4). Σύζυγός του ήταν η κόρη του ναύαρχου Γ. Ανδρούτσου. Συμμετείχε σε… …   Dictionary of Greek

  • Μουσείο Σπετσών — Η αρχαιολογική, ιστορική και λαογραφική συλλογή του νησιού στεγάζεται σε ένα αρχοντικό του 1795 που ανήκε στον πλοιοκτήτη και πρωτεργάτη της ελληνικής επανάστασης του 1821 Χατζηγιάννη Μέξη. Στο ισόγειο του αρχοντικού υπάρχουν το γραφείο, η… …   Dictionary of Greek

  • Μουσείο Σύμης — Το διαχρονικό μουσείο της ακριτικής Σύμης στεγάζεται σε ένα τυπικό αρχοντικό της οικογένειας Φαρμακίση που αποτελείται από τρεις αίθουσες και τον χώρο υποδοχής. Στη βοτσαλωτή αυλή του αρχοντικού εκτίθενται αρχαία και παλαιοχριστιανικά γλυπτά… …   Dictionary of Greek

  • Μουσείο, Εθνικό Ιστορικό (Αθηνών) — Στεγάζεται από το 1962 στο επιβλητικό κτίριο όπου λειτουργούσε μέχρι τη δεκαετία του ’30 η Βουλή των Ελλήνων (Μέγαρο Παλαιάς Βουλής, οδός Σταδίου), το οποίο αποπερατώθηκε το 1875 πάνω σε σχέδια του Γάλλου αρχιτέκτονα Bοulanger. Στη μόνιμη έκθεση… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”